Cá thính Phú Thọ

Cá thính nướng có hương vị đặc biệt, không khô như cá mắm biển, không nhão thịt như cá tươi rán hay nướng.
 

Ven bờ sông Lô từ bến Then lên mạn Đoan Hùng do địa hình khu vực, mùa lũ hàng năm, mưa từ trên cao xuống tạo thành nhiều hồ, đầm tự nhiên. Nước sông Lô tràn vào các thung lũng hẻm núi, các hồ đầm. Nước rút đi cá đọng lại trong hồ đầm này rất nhiều.

 

Những loại cá ưa nước tù đọng, tĩnh lặng như cá trê, chuối, rô, diếc và cả loài to như cá chép, trắm cũng nhiều. Cá nhiều dễ kiếm, bán thì xa đi lại khó khăn, giá lại rẻ, người dân đã sáng tạo ra món cá ướp thính rất đặc biệt. Những loại cá nhỏ thì để cả con, cá to như trắm, chép pha ra từng miếng như bàn tay. Người dân địa phương không tính cá theo cân mà tính ước lượng. Những con cá to được ước tính là: xắt đầu, xắt ba… cách ước lượng thứ hai là miếng.

 

Cá đánh lên được làm sạch sẽ. Cá to sắt ra miếng như bàn tay, lạng mỏng làm hai, ba tùy theo cá to nhiều hay ít. Khi đem muối, người ta xếp vào vại, cứ một lượt cá, một lượt muối. Muối rắc nhiều hay ít do các bà các chị nhưng đa số họ đều là giống nhau. Khoảng 10 ngày, sau khi muối, cá đã ngấm muối, người ta vớt hết cá ra, bỏ nước muối đi. Bao nhiêu nhớt cá cùng chất tanh đã thôi ra nước muối hết. Trong thịt cá chỉ còn lại độ mặn vừa phải, miếng cá đỏ hồng. Nước cá đem dùng nấu cám nuôi lợn. Còn cá đem ướp thính. Thính ướp cá được rang bằng đỗ tương và gạo nếp cái. Đỗ tương phải rang thật vàng, thật chín, nếu đỗ còn sống có thể làm hỏng cá. Gạo nếp cái rang riêng, khi cả hai thứ đều giã nhỏ, mới đem trộn đều vào nhau, đem ướp cá. Khi ướp cá vào vại cũng như muối cá, cứ một lượt cá, lại rắc một lớp thính phủ lên. Lớp cá trên cùng phủ một lớp thính dày. Sau khi ướp khoảng 1 tuần, những hạt thính khô hút hết nước trong cá và dính vào miếng cá.

 

Cá thính chỉ nướng hoặc rán, người địa phương ăn cá nướng là chủ yếu. Cách nướng của người miền núi không như nướng chả miền xuôi nghĩa là không hơ trực tiếp trên bếp than hồng. Mỗi miếng cá được cặp vào một thanh tre tươi đem cắm xung quanh bếp lửa than như những tấm biển. Bếp lửa than rực hồng, cá chín bằng hơi nóng của lửa than tỏa ra. Cá chín dần dần, thỉnh thoảng người ta xoay đảo hai mặt cho chín đều. Mùi thơm đỗ tương, gạo nếp làm thính cộng mùi cá nướng chín vàng quyến rũ. Mùi thơm từ nhà này bay sang nhà kia như làm ấm áp, gần hơn không gian bao la của vùng núi rừng buổi chiều.

Cá thính nướng có hương vị đặc biệt, không khô như cá mắm biển, không nhão thịt như cá tươi rán hay nướng. Để miếng cá trên đĩa trông thật ngon mắt. Gỡ miếng cá ra thịt cá có màu hồng sẫm như mận chín. Khi ăn, cá không quá khô, quá mặn như cá mắm, có vị ngọt đậm của thịt cá tiết ra trên đầu lưỡi. Mùi cá thính và mùi cá quyện vào nhau tạo nên mùi thơm đặc biệt, tuyệt nhiên không còn mùi tanh, khách dưới xuôi lên thưởng thức một lần là nhớ mãi.

Một số hình ảnh đẹp