Trước kia, khi rời thành phố Cảng về du khách không quên mang theo chút quà của biển như tôm, cua, cá... chứ mấy ai biết đến sam bởi chúng là loại hải sản ít giá trị dinh dưỡng. Thảng hoặc có người hỏi mua sam nhưng chỉ để… chơi. Cũng chưa thấy có cuốn sách nào hướng dẫn cách chế biến sam thành món ăn.
Vậy mà gần đây, sam trở thành món đặc sản hấp dẫn đối với nhiều người, nhất là những người thích nhậu lai rai. Ấy là nhờ những người đất Cảng năng động, tài hoa, khéo chế biến sam thành các món ăn mang hương vị đặc trưng của miền biển.
Khi sam trở thành món đặc sản biển, nhiều nhà hàng, quán ăn chuyên dịch vụ về sam xuất hiện ở nhiều nơi trong thành phố. Nếu là người đất Cảng, hẳn không xa lạ địa chỉ "phố sam" Chu Văn An chuyên phục vụ các món ăn chế biến từ sam.
Chiều cuối tuần, các nhà hàng ở "phố sam" nhộn nhịp hơn những ngày thường. Khách hàng đến đây có dân chuyên nhậu mà các chủ nhà hàng đã quen mặt, một số gia đình có nhu cầu thưởng thức các món ăn mới lạ nhân ngày nghỉ cuối tuần, và cả những cựu học sinh của các trường THPT trong thành phố hẹn nhau họp lớp…
"So với tôm, cua...thì sam không phải mặt hàng đắt tiền, nhưng khâu chế biến quả là kỳ công".- Anh Văn Trang, chủ nhà hàng Quốc Vinh ở "phố sam" khẳng định. Sự kỳ công thể hiện ở việc săn lùng nguồn hàng và cách chế biến các món ăn.
Theo anh Trang, sam là loài hải sản tự nhiên, được đánh bắt từ ngoài khơi nên không phải lúc nào cũng sẵn. Vào mùa sam, các chủ nhà hàng chỉ cần đến Cát Bà là có thể thu gom được nguyên liệu từ các tàu đánh bắt hải sản. Nhưng từ tháng 7 trở đi, các chủ nhà hàng phải vào tận Thanh Hóa, Nghệ An mới mua được hàng.
Sam là loài giáp xác, tính lạnh nên các nhà hàng khi chế biế phải cẩn thận. Sam thường được giết mổ theo đôi, khi cắt tiết sam phải làm sao cắt thành tia mới không làm mất độ chát của thịt. Toàn bộ chân, vây, mai được vứt bỏ.
Riêng phần gan, ruột sam được lọc bỏ, không để dính vào phần thịt. Người làm thịt sam chỉ sơ ý một chút là có thể gây hậu quả cho người sử dụng các món ăn từ sam như dị ứng hoặc đau bụng. Sau khi sam được giết mổ lấy thịt, các nhà hàng có thể chế biến được 14 món .
Phổ biến như các món súp, gỏi, trứng, nướng, xào sả ớt, chua ngọt, miến, cháo sam...Khách hàng có thể chọn món mình ưa thích hoặc đặt trọn tiệc sam, bắt đầu từ món khai vị là súp sam cho đến khi kết thúc tiệc bằng miến xào hoặc cháo sam.
Chế biến các món sam luôn đi kèm với các gia vị cay, chua, nóng như riềng, sả, ớt, dấm; rau gia vị đặc trưng như lá lốt, hành, răm, thì là. Trong số các món chế biến từ sam, hấp dẫn và được nhiều khách ưa chuộng nhất là món sam nướng, sam xào chua ngọt. Để chế biến món nướng, cả con sam chỉ lấy được 4 miếng thịt phần cơ vì thớ thịt dai và nở xòe như hoa. Thịt sam được nướng trên than hoa đến khi vàng óng, dậy mùi thơm nhưng không cháy. Món xào chua ngọt lại có đặc trưng bởi vị chua, cay, mặn ngọt đậm đà...
"Chuyện về một cặp vợ chồng yêu thương nhau hết mực. Một hôm, người vợ bị bắt, người chồng được ông tiên tặng cho viên ngọc quý đi tìm vợ, nhưng dặn không được tiết lộ bí mật về việc ông tiên giúp. Chàng trai ngậm viên ngọc đi ra biển và tìm thấy vợ nhưng người vợ nằng nặc đòi nghe câu chuyện bí mật.
Người chồng không thể từ chối vợ nên quên lời dặn của ông tiên, viên ngọc rơi xuống biển, hai vợ chồng cùng bị chết và biến thành đôi sam luôn quấn quýt bên nhau." Từ đó những cặp trai gái, vợ chồng gắn bó keo sơn được dân gian ví như đôi sam trong câu chuyện nọ... Nhâm nhi thưởng thức món sam trong men cay nồng của rượu lại được nghe câu chuyện truyền thuyết về sam như vậy còn gì thú vị bằng!
Tuy cầu kỳ trong chế biến, nhưng giá các món ăn từ sam không cao. Giá trọn gói là 70 nghìn đồng/ suất hoặc quý khách có thể gọi đơn lẻ từng món mình ưa thích với giá dao động từ 20 đến 50 nghìn đồng/đĩa. Các nhà hàng đặc sản sam luôn phục vụ quý khách hàng chu đáo và nhiệt tình mọi nơi, mọi lúc. Thậm chí có thể phục vụ khách tại nhà miễn phí dịch vụ vận chuyển.
Một số hình ảnh đẹp
