Măng chua nấu cá ngạnh nguồn

Ở nước ta, món canh chua gần như không thể thiếu trong mâm cơm mùa hè. Canh chua ở từng địa phương có mùi vị khác nhau chính là ở hương của món tạo chua. Các bà nội trợ miền Bắc thường hay dùng trái sấu, miền Nam dùng trái và lá me non, người Tây nguyên và Nam Trung bộ dùng lá giang, các bà nội trợ Huế dùng đọt măng giang muối chua.

 

Canh chua cá ngạnh là món đặc biệt trong mâm cơm của người Huế khi trời bắt đầu những cơn mưa dông mùa hè. Hai thành phần của canh là cá ngạnh và món gây chua chính là măng chua. Cá ngạnh hình dáng như cá trê nhưng trắng và nhỏ hơn. Đây cũng là một loại cá da trơn sống ở nước ngọt mà người Nam bộ có cá tương tự gọi là cá chốt.

 

Ba loại cá ngạnh thường gặp là cá ngạnh sọc vì da có sọc xanh đen chạy dọc trên thân, cá ngạnh giấy vì thân dẹp và vây mỏng như giấy và cá ngạnh chuột vì trên mình có đốm đen vàng như màu lông chuột. Loài cá ngạnh của Huế thường thích sống ở các khe suối nước chảy nên dân địa phương gọi là cá ngạnh nguồn. Khi cơn mưa đầu mùa hè đổ về cũng là lúc xuất hiện đàn cá ngạnh bụng mang đầy trứng đi tìm chỗ đẻ.

 

Cá ngạnh sống trên các dòng sông, khe suối. Con to nhất bằng ngón tay. Đây là loài cá da trơn, có màu nâu, hai bên mang có hai cái ngạnh, nếu ai vô tình bị ngạnh cá đâm trúng thì rất đau nhức.

 

Măng chua chủ yếu là măng giang - một loại tre rừng còn gọi là lồ ô, cũng có khi các bà nội trợ cố đô dùng các thứ tạo chua khác như dưa hường, dứa, cà chua và mùa hè ở Huế có loại me đất cây  hình dạng như rau má nhưng có vị chua thanh tao đặc biệt. Phần lớn người Huế ghiền món canh chua cá ngạnh nên ở địa phương có câu ca dao: Măng giang nấu cá ngạnh nguồn. Anh ăn cho mát anh thương vợ nhà.

 

Việc chế biến canh chua cá ngạnh lại tương đối đơn giản vì ngoài hai thành phần cơ bản là măng giang và cá ngạnh, các bà nội trợ chỉ gia thêm một ít dầu mỡ, nước mắm, bột ngọt, tiêu, ớt... là đủ. Cá làm sạch ruột cẩn thận không được để mất buồng trứng vàng ươm vì đây là phần ngon và "độc" của cá ngạnh nguồn; chỉ cần cắt bỏ hai ngạnh nhọn bên mang, để lại vây và đuôi để thấy nguyên dạng con cá; sau đó ướp nước mắm, hành, tiêu... 15 phút rồi đem nấu. Cũng như tất cả món cá khác, canh chua cá ngạnh dùng khi nóng mới ngon.

 

" Măng chua nấu cá ngạnh nguồn ..." câu ca nhắc nhở người Huế về miếng ngon không thể nào quên , vào mùa tháng 9 cá ngạnh đầy bụng trứng vàng ươm  , mọi người rủ nhau ăn lấy ăn để  kẻo ngày tháng qua mau , hết mùa rồi tiếc ngẩn ngơ.

 

Thành phần dinh dưỡng của các loại cá da trơn (trong đó có cá ngạnh): trong 100gam sản phẩm ăn được có 3,5-7gam chất béo, trong đó axit béo bão hòa từ 1,6-2gam và từ 22-25gam cholesterol; có 23-28gam chất đạm và sản sinh 125-170 calo năng lượng.

Một số hình ảnh đẹp