Cơm lam Phú Thọ

Gạo nếp - tinh hoa của đất - giao tình với nước, lửa và những ống nứa non tạo nên một món ăn đơn giản, khiêm tốn nhưng chứa trong đó biết bao nghệ thuật: cơm lam của người dân tộc Mường ở Thanh Thủy - Phú Thọ.

 

Cơm lam bắt nguồn từ những chuyến đi rừng dài ngày của người đàn ông với túi gạo mang theo, dao và đá đánh lửa cùng ống nứa sẵn có trong rừng, vậy mà nay đã trở thành món đặc sản của Phú Thọ và vùng Tây Bắc.

 

Muốn làm được món cơm lam ngon không đơn giản, bắt đầu từ khâu chọn tre để làm ống. Ống tre được sử dụng để làm cơm lam phải là cây tre cái, không mỏng, không dày. Nếu tre non quá, khi nấu dễ bị nứt vỡ, nhưng nếu tre già quá sẽ không còn lớp màng lụa mỏng, cơm sẽ thiếu đi hương vị độc đáo vốn có. Ống tre đúng độ tuổi mới có nước ngọt đọng trong thành ống, khi nấu sẽ tạo ra hương vị thơm riêng biệt độc đáo của núi rừng. Không chỉ tre mà nứa cũng ưa được sử dụng bởi lớp màng bên trong mỏng và trong hơn tre.

 

2 xã Yến Mao, Phượng Mao thuộc huyện Thanh Thủy - Phú Thọ có tiếng là cơm lam ngon hơn nhiều vùng khác. Muốn có cơm lam ngon phải có loại nếp ngon, thứ nếp trồng trên nương, hàng năm thu hoạch vào khoảng tháng 9, tháng 10.

 

Gạo vo sạch, ngâm nước chừng 2 - 3 giờ sau đó vớt ra trộn một ít muối cho đều rồi đổ gạo vào ống tre, nứa đã có sẵn nước tự nhiên, đổ thêm nước cho xăm xắp gạo, nút lại bằng lá chuối. Sau đó, dựng các ống cơm ở xung quanh đống lửa, dù lửa to hay nhỏ thì tay người phải xoay trở ống lam khéo léo sẽ giúp cơm được chín đều, chín kỹ mà không bị khét. 

 

Khoảng một tiếng đồng hồ thì cơm chín, lấy ống ra để nguội, dùng dao dóc phần vỏ cháy đen bên ngoài. Đợi cho nguội hẳn, bóc lớp vỏ còn lại sẽ lộ ra cơm lam dẻo được bao bọc bởi lớp vỏ lụa trắng ngà của ruột tre, nứa. Thỏi cơm dẻo, thơm mùi lúa nếp mà không hề bị dính tay. Những hạt cơm dính chắc với nhau nhưng không hề nát, nhìn vẫn còn thấy rõ từng hạt trong trong, bóng bẩy. Cơm lam ăn với muối vừng và thịt kho là ngon nhất. Cái ngon của cơm lam là giữ được hầu như trọn vẹn hương vị tự nhiên.

 

Những ai đã một lần được thưởng thức cơm lam Phú Thọ đều không thể quên cái hương vị đặc biệt của món ăn này. 

Một số hình ảnh đẹp