Hàng năm, cứ tới dịp tháng 7 âm lịch, khi tiết trời vùng cao bắt đầu hơi sương, cũng là lúc phiên chợ miền núi xuất hiện thứ quà đặc biệt của những ngày thời tiết giao mùa. Những món ăn dân dã với quả trám đen lại có dịp trở về trong bữa cơm thường ngày.
Cây trám đen chỉ có ở những vùng đồi núi. Cây được người dân trồng mà như tự mọc hoang trong rừng. Thân cây tròn, cao to, nhưng bên trong gỗ cây trám lại xốp rỗng, thể như hang động. Người trồng trám luôn giữ gìn cây nên không bao giờ chặt phá, mùa hái quả cũng dùng thang hoặc gậy đập chứ không trèo lên cây bao giờ. Quả trám đen khi thu hoạch chỉ nhỉnh hơn ngón tay cái, vỏ bóng mịn, hai đầu thon nhọn, quả nào cũng đều nhau, thoạt trông giống như những cuộn chỉ màu tím than. Trám đen có loại nếp loại tẻ: Trám tẻ thịt chắc và giòn, còn trám nếp thì ngọt bùi, thịt mềm và nạc. Các bà các mẹ đi chợ thường hay tìm trám nếp để om thịt hay nấu xôi. Giữa rất nhiều sảo trám đen, người hay đi chợ chỉ cần nhìn qua đã có thể phân biệt được ngay đâu là trám nếp, trám tẻ.
Trám đen trước khi ăn phải om cho mềm. Nước om trám đun vừa tới độ sủi tăm, cho trám vào và đậy vung kín. Trám sau khi om chín có độ mềm đều tay nhưng không vỡ nát, dùng dao nhỏ có thể dễ dàng tách khỏi hạt. Trám sau khi om, đem tách đôi, tẩm chút gia vị, phơi 1- 2 nắng, rồi đem rang với thịt ba chỉ là món ăn đặc biệt trong những ngày đổi trời. Mùi trám thơm bùi, béo ngậy quyện với vị đậm đà của thịt, hương cay nồng của tiêu làm nên hương vị đặc trưng của món ăn vùng núi. Mùa trám đen, người lớn thì lấy quả kho thịt, trẻ con cũng ngồi bên xí phần. Hạt trám tuy cứng, nhưng khi chặt đôi, nhân trắng bùi, thơm mùi cây núi. Lũ trẻ con miền núi, chỉ cần vài cái tăm, là có thể ngồi khêu nhân hạt trám ăn cùng nhau cả buổi mà không biết chán.
Quả trám đen cũng có ở những vùng núi cao khác, nhưng có lẽ món xôi trám thì chỉ Bắc Kạn mới có. Trám sau khi om mềm đem bóc vỏ, tán nhuyễn, trộn đều với gạo nếp đã đãi sạch, đồ chín. Xôi trám có thể ăn không hoặc thêm chút ruốc, thịt băm hay muối lạc. Vị chua dịu của trám quyện trong hương nếp mới thơm dẻo như càng làm tăng thêm cái đậm đà, béo ngậy của thứ quả vùng núi cao. Ngày rằm tháng tám, bên cạnh đèn ông sao, đèn kéo quân, cùng với những hồng, những bưởi, những na, mâm cỗ trông trăng của trẻ con nơi đây còn độc đáo, bắt mắt với đĩa xôi trám đậm đà màu sắc và hương vị. Trẻ con sau buổi chơi trăng mệt nhoài, ngấu nghiến nắm xôi trám thơm dẻo trong tay, tiếng cười lại giòn tan hòa cùng bè bạn.
Ai đã từng một lần nếm thử món xôi trám đen, hay trám đen kho thịt ở nơi đây, hẳn sẽ khó có thể quên hương vị độc đáo của thứ quả đặc biệt miền rừng núi. Một cái rằm tháng tám nữa lại sắp về. Tiết trời đã bắt đầu se lạnh, và những quả trám đen lại thêm một mùa nữa trở về trong tâm hồn những người con xa xứ./.
Một số hình ảnh đẹp
0 comments:
Post a Comment